حملۀ طالبان بر غزنی و آیندۀ صلح در افغانستان

مرکز مطالعات استراتیژیک و منطقوی

طالبان در تاریخ ۱۰ آگست از چهار سو بر شهر غزنی حملات گسترده‌ای آغاز کردند. در سه روز نخست توانستند که بدون مقام ولایت و فرماندهی پولیس، تقریباً تمام ساحات شهر غزنی و اداره‌های دولتی را در اختیار خود در آوردند. با آنکه نیروهای امنیتی افغان در روز پنجم این جنگ، توانستند که دوباره ادارۀ شهر غزنی را به دست خود گیرند و طالبان را از شهر بیرون کنند؛ اما در این پنج روز پایتخت تمدن اسلامی به خاک و خون کشیده شد.

با نزدیک شدن عید سعید اضحی امید‌ها بر این بود که طالبان یک بار دیگر به پیشنهاد آتش بس حکومت وحدت ملی، لبیک گویند تا مردم بتوانند چند روز زندگی خویش را دور از جنگ و کشتار سپری کنند؛ اما طالبان در جواب این پیشنهاد، بر شهر غزنی حملات تهاجمی مرگباری انجام دادند.

افزایش حملات تهاجمی طالبان در مناطق مختلف کشور، چگونگی حمله بر شهر غزنی و پیامدهای حملۀ طالبان بر شهر غزنی، موضوعاتی اند که در این تحلیل روی آن بحث می‌کنیم.

افزایش حملات تهاجمی طالبان:

پس از سقوط ولایت کندز بدست طالبان، این گروه در استراتیژی جنگی خود، بر حملات تهاجی تمرکز بیشتر نمود، دامنۀ جنگ خود را به اطراف شهر‌های بزرگ کشور گسترش داد و بیشتر تلاش نمودند که از یک سو مناطق دست داشتۀ خویش را حفظ کنند و از سوی دیگر در تلاش گرفتن دیگر ساحات افغانستان باشند.

در ماه‌های اخیر حملات تهاجمی گروه طالبان بر مراکز ولایات و قرارگاه‌های امنیتی نیروهای افغان، به شدت افزایش یافته است. ولایت غزنی با داشتن ۱۸ ولسوالی در ۱۴۰ کیلومتری پایتخت افغانستان از چندسال به این سو شاهد ناامنی‌ها بود؛ اما در چند ماه گذشته در چندین ولسوالی غزنی جنگ‌های شدید صورت گرفت و ناامنی در این ولایت بیشتر از پیش افزایش یافت.

هم‌زمان با این، گروه طالبان در ولسوالی غورماچ ولایت فاریاب بر پایگاه نظامی نیروهای افغان موسوم به «کمپ چینایی‌ها» حمله تهاجمی نمودند و بعد از دو روز جنگ، پایگاه مذکور را تسخیر کردند. بر اساس گزارش‌  رسانه‌ها در این حمله ۱۰ سرباز امنیتی افغان کشته و ۱۵ تن دیگر زخمی شدند.

در همین حال ولایت بغلان نیز شاهد حملات طالبان بر قرارگاه‌های نیروهای افغان بود. طالبان همزمان با جنگ در غزنی، بر یک قرارگاه نیروهای امنیتی افغان در منطقه بغلان مرکزی ولایت بغلان حمله نمودند که در نتیجۀ آن ۴۰ تن از نیروهای امنیتی افغان کشته شدند. از سوی هم، چند روز قبل از حملۀ طالبان بر شهر غزنی، در نتیجۀ یک حمله این گروه در ولسوالی چهاربولک ولایت بلخ، هشت نظامی افغان کشته و سه تن دیگر آن‌ها زخمی شدند.

حمله بر مرکز فرهنگی تمدن اسلام:

طی چند ماه گذشته، بخصوص پس از آغاز پروسۀ ثبت نام انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی، شخصیت‌های سیاسی و بزرگان ولایت غزنی مصروف معاملات و جنجال‌های سیاسی و انتخاباتی بودند؛ اما طالبان در طی همین مدت بر ولسوالی‌های خواجه عمری، زنه خان، رشیدان، جغتو و برخی مناطق دیگر ولایت غزنی چندین بار حملات تهاجمی نمودند، ولسوالی‌های مذکور را سقوط دادند و برای خویش زمینه حمله بر شهر غزنی را مساعد ساختند.

صدها جنگجوی طالب از ولایت‌های ارزگان، میدان وردگ، زابل و پکتیکا مشترکاً، به تاریخ ۱۰ آگست ۲۰۱۸م از چندین سمت بر شهر غزنی حمله نمودند و وارد این شهر شدند. منابعی به مرکز مطالعات استراتیژیک و منطقوی گفته است که اکثریت پوسته‌های کمربند امنیتی شهر غزنی، بدون مقاومت با جنگجویان طالب عقب نشینی کردند و طالبان با استفاده از این موقع در کمترین وقت توانستند تا وارد شهر شوند. از سویی هم، همزمان با شروع جنگ در مرکز شهر غزنی، برخی حوزه‌های امنیتی نیز بدون مقاومت در اختیار طالبان قرار گرفته شده است که این قضیه تردیدهایی را در رابطه به غفلت و بی‌کفایتی مقامات حکومتی، چگونگی جنگ غزنی و احتمال وجود معامله در رابطه به جنگ غزنی، به میان آورده است.

طالبان همزمان با جنگ در شهر غزنی، در مسیر شاه راه‌های متصل به این ولایت کمین گرفته بودند و به نیروهای امنیتی تازه نفس اجازۀ داخل شدن به شهر غزنی را نمی‌دادند. به همین سبب طالبان تا چهار روز شهر غزنی را در کنترول خود داشتند و بدون تعمیر مقام ولایت و فرماندهی پولیس، تقریباً تمام اداره‌های ولایت غزنی را گرفتند.

به گفتۀ اداره کمک‌های بشری ملل متحد (اوچا) به سبب جنگ در این شهر، فاجعه انسانی به وقوع پیوست. چون در جریان چند روز جنگ، تمام شبکه‌های مخابراتی در این شهر قطع بودند، شاهراه نمبر یک کابل ـ قندهار به روی رفت و آمد مسدود بود، مردم در این شهر با کمبود آب و مواد خوراکی روبرو بودند.

با آنکه از تلفات جانی در این جنگ آمار دقیقی ارائه نشده است؛ اما به گفته مسؤولان ارشد امنیتی حکومت، حدود ۱۰۰ تن از نیروهای امنیتی افغان و ۳۰ غیز نظامی در این جنگ کشته شدند و  نیز ۱۹۴ جنگجوی طالب به شمول فرمانده‌هان کلیدی این گروه کشته و ۱۴۷ تن دیگر آنان زخمی شدند. از سویی هم، بر بنیاد گزارش های برخی رسانه‌ها در جنگ غزنی ۳۴۰ تن از نیروهای امنیتی، ۱۹۷ تن از افراد ملکی و حدود ۷۲۰ تن از جنگجویان طالب کشته شده اند. با این همه اداره  کمک‌های بشری سازمان ملل متحد می‌گوید که در جنگ غزنی نزدیک به ۱۵۰ فرد ملکی کشته و زخمی شدند.

در جریان حملۀ طالبان بر شهر غزنی و جنگ چند روزه در این شهر، برخی از ساختمان‌های دولتی، خانه‌‌های مردم، پایه‌های شبکه‌های مخابراتی، چند مارکیت تجارتی و ده‌ها مغازه و دکان، به سبب حملات هوایی نیروهای افغان و خارجی و حملات جنگجویان طالب، ویران و  در آتش جنگ سوختند. صدها فامیل از خانه‌های خویش آواره شدند و مردم چند روز جنگ را در آخرین حد ترس و نیاز به کمک‌های بشری سۤپری نمودند.

پیامدهای حملۀ طالبان بر شهر غزنی:

طالبان در حالی بر شهر غزنی حمله می‌کنند که در این اواخر تلاش‌ها به هدف گفتگوهای صلح با این گروه بیشتر شده است. نماینده‌های طالبان چندی قبل در قطر با مقام‌های امریکایی در رابطه به ختم جنگ و تحکیم صلح در افغانستان گفتگوهای مستقیم نمودند؛ اما شدت حملات تهاجمی گروه طالبان، بخصوص حمله این گروه بر شهر غزنی، ناامیدی‌ها و بی‌باوری هایی در رابطه به پروسۀ صلح به بار آورده است.

در کل می‌توان پیامدهای حملۀ طالبان بر شهر غزنی را در سه مورد ذیل ذکر کرد:

گفتگوهای صلح: هر چند تحلیل‌هایی وجود دارد که طالبان به هدف بدست آوردن امتیازات بیشتر در گفتگوهای صلح، بر شهر غزنی حمله کردند و به جانب مخالف خویش نشان دادند که طالبان یک گروه قدرتمند است؛ اما حملۀ طالبان بر شهر غزنی در اوج گفتگوهای صلح با این گروه و این که در این حمله به افراد ملکی تلفات جانی و مالی گسترده‌ای رسید و نیز بعد از جنگ غزنی، عدم اعلام آتش بس از سوی طالبان در عید قربان، امیدواری‌هایی که بعد از آتش بس مؤقت در عید سعید فطر مردم را به دورنمای صلح در افغانستان امیدوار ساخته بود، از بین برد.

 انتخابات پارلمانی؛ پروسۀ انتخابات پارلمانی در ولایت غزنی از اوایل آغاز کار عملی این پروسه به سبب حوزوی و غیر حوزوی شدن انتخابات در این ولایت، با اعتراض‌های مردم روبرو بود. این اعتراض‌ها باعث بسته شدن دفتر کمیسیون انتخابات در این ولایت و عدم پیشرفت پروسۀ ثبت‌نام رأی‌دهندگان شد. بر همین اساس کمیسیون مستقل انتخابات اعلام کرد که نظر به ولایات دیگر، انتخابات پارلمانی در ولایت غزنی به تأخیر برگزار خواهد شد؛ اما پس از حملۀ طالبان بر شهر غزنی، مشکلات در این زمینه بیشتر از پیش شدند و کمیسیون مستقل انتخابات اعلام کرد که برگزاری انتخابات پارلمانی در این ولایت غیر ممکن است.

خسارات مالی؛ در پی حملۀ طالبان بر شهر غزنی و جنگ چند روزه در این شهر، علاوه از تلفات جانی، میلیون‌ها دالر خسارات مالی نیز به مردم وارد شد. به گفته مقامات اتاق تجارت و صنایع افغانستان، در جنگ غزنی چندین مارکیت بزرگ تجارتی و دها دکان در آتش جنگ سوخته اند و  بیشتر از ۵۰ میلیون دالر، به سکتور خصوصی در این ولایت خساره وارد شده است.

پایان