نن ټکی اسیا خپلواکه او بېطرفه
عبدالله مبارز
قرآن کسانی را که آن را وسیله‌ی بدست آوردن دنیا قرار داده اند، رسوا میسازد. قرآن هم ذلیل میسازد، هم رحمت و هدایت است. این ابر کتاب آسمانی انسان‌های را ذلیل مینماید که با قلب سیاه با قرآن نزدیکی مینماید و آنرا درست درک نمی‌کنند ویا اگر درک کردند به آن عمل نمی‌نمایند. رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم از قوم در میان امت اش خبر داده است که قرآن را مانند بیت می‌خوانند (تا در میان مردم تقدیر و تحسین ویا صاحب عزت گردد) ولی از گلویشان پائین نمی‌رود یعنی مفهوم آن را درک نمی‌نمایند و اصحاب کرام رضی‌الله تعالی عنهما ازین حالت به تعجب می‌روند. در روزگار خود نیز شاهدیم که روزها، هفته‌ها و ماه‌ها قرآن از پوش‌های رنگارنگش باز نمی‌گردد و اصلاً از تلاوت آن خبری نیست ویا تلاوت آن لذت بخش نیست، زیرا نه مفهوم از آن گرفته می‌شود و نه به زندگی روزمره ارتباط پیدا مینماید. پس این نعمت شگفت‌آور منبع عزت، رحمت و قوت برای کی‌هاست و کی‌هارا هدایت می‌کند!؟
یضِلُّ بِهِ كَثِیراً وَیهْدِی بِهِ كَثِیراً وَمَا یضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفَاسِقِینَ - بقره: 26
بسیاری را سرگردان و ویلان میسازد ، و بسی را راهنمائی مینماید و اما الله سبحانه و تعالی جز كجروان و منحرفان را با آن گمراه و حیران نمیگرداند
قرآن در آیات مبارک خویش محسنین را نوازش می‌دهد و پشنهاد دوستی‌شان را قبول می‌کند. یعنی قرآن خود را کتاب هدایت و رحمت، پیروزی و آرامش برای محسنین می‌داند. پس این محسنین کی‌ها اند که قرآن چنین ارزشی برایشان قایل است و سعادت شان را تضمین می‌کند؟ آیا ارزشش را ندارد تا معنی عمیق محسن را که به زبان ساده نیکوکار ترجمه شده، ریشه‌یابی نمایم؟ احسان از کلمه حسن یعنی زیبائی معنوی گرفته شده است که این زیبائی معنوی مورد پسند مخاطب قرار بگیرد اما جمیل ویا جمال زیبائی ظاهری معنی می‌دهد. پس انسان محسن کسی است که در اعمال خویش احسان را مراعت مینماید و احسان روان ویا حالت می‌باشد که انسانی عملی را با چنان هوش، توجه، شوق، انرژی و نشاط انجام دهد که در آن هیچ گونه کراهیت، سختی، کسالت و سستی را احساس ننموده و مورد پسند کسی قرار می‌گیرد که عمل را برایش انجام می‌دهد.
محسن عمل خویش را به احسان و بیشتر از اندازه خواسته شده و حقوقی آن انجام می‌دهد که درین صورت با مخاطب خویش احسان نموده است. طور مثال: دو جوان جدیداً به موافقت و رضایت کامل یکدگر نامزدی برای ازدواج نموده و نکاح می‌نمایند که احساس بسیار شدید با یکدیگر دارند. خواسته‌ها و سخن‌های یکدیگر را بسیار به خوشی و شوق قبول می‌نمایند. مثلاً اگر پسر امکانات مالی داشته باشد و نامرد اش مبایل 100 دالری از وی بخواهد برایش 300 دالری می‌خرد و اگر دو کیلو میوه بخواهد، برایش 7 کیلو می‌خرد. در انجام هیچ کاری بخاطر یکدیگر احساس خستگی و کسلی ننموده حتی از کارهای که بخاطر یکدیگر انجام می‌دهند بیشتر انرژی می‌گیرند و لذت می‌برند.
این رابطه را احسان گویند که بر یکدیگر محسن بوده و در انجام هر عمل برای یکدگر احسان را مراعات می‌نمایند. اما قرآن شرط هدایت و رحمت اش را رابطه احسان با الله سبحانه و تعالی تعریف نموده است. یعنی آنچه الله سبحانه و تعالی خواسته ویا منع کرده است باید با شوق و رغبت انجام داده شود و الله سبحانه و تعالی به شوق و رغبت در تمام امور بندگی گردد که اینگونه افراد را محسنین گویند. اگر با مصایب و سختی‌های روزگار مواجه می‌گردیم، ویا از نعمت‌های الله سبحانه و تعالی برای‌مان می‌رسد ویا اقامه‌ی نماز می‌کنیم، قرآن تلاوت می‌نمایم ویا دعوت و مبارزه می‌نمایم، همه‌ی آنان را با احسان انجام دهیم نه به کسالت و حقوقی، زیرا قرآن رحمت و هدایت صرف برای ابر شخصیت‌های محسن می‌باشد.
تِلْكَ آیاتُ الْكِتَابِ الْحَكِیمِ هُدًى وَرَحْمَةً لِّلْمُحْسِنِینَ - لقمن: 6
این ، آیات كتاب پرمحتوا و استوار ( قرآن ) است . هدایت و رحمت برای محسنین است .